ՆԱՏՕ-Հայաստան հարաբերություններ

Հայաստանը եւ ՆԱՏՕ-ն ակտիվորեն համագործակցում են ժողովրդավարական, ինստիտուցիոնալ եւ ռազմական բարեփոխումների հարցերում, իսկ գործնական հարաբերություններն ընդգրկում են բազմաթիվ այլ ոլորտներ, այդ թվում՝ խաղաղապահ առաքելությունները: Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագիրը (ԱԳԳԾ) նախանշում է Հայաստանի եւ ՆԱՏՕ-ի միջեւ համագործակցության ծրագիրը, ինչպես նաեւ սահմանում բարեփոխումների լայն շրջանակ:

Հայաստանը ցանկանում է խորացնել ՆԱՏՕ-ի հետ գործնական եւ քաղաքական համագործակցությունը, սակայն չի ձգտում անդամակցել ՆԱՏՕ-ին:

Համագործակցության շրջանակը

Հայաստանը բարեփոխումների իր ծրագրերն ու ժամանակացույցը նախանշում է իր Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագրում (ԱԳԳԾ), որը համատեղ հաստատվում է երկու տարի ժամկետով: Հայաստանի ԱԳԳԾ-ի նպատակն է ամրապնդել երկխոսությունը Հայաստանի եւ ՆԱՏՕ-ի միջեւ եւ աջակցել Հայաստանում ժողովրդավարական ու պաշտպանական ոլորտի բարեփոխումներին:

ԱԳԳԾ-ում հարցերն ընդգրկում են բավականին լայն շրջանակ` պաշտպանական ոլորտում համագործակցություն, բարեփոխումների թափանցիկության, ահաբեկչության դեմ պայքար եւ այլն:

ՆԱՏՕ-ն աջակցում է Հայաստանին բարեփոխումների սեփական նպատակներին հասնելու գործում` նպատակային խորհրդատվության եւ օգնություն տրամադրման միջոցով:

Հայաստանը նաեւ կարեւոր ներդրում ունի ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող խաղաղապահ գործողություններում: Հայկական ուժերը 2004թ.-ից սկսած մասնակցում են Դաշինքի կողմից Կոսովոյում իրականացվող խաղաղապահ առաքելությանը: 2010 թ. փետրվարից Հայաստանում մասնակցում է նաեւ Աֆղանստանում Միջազգային անվտանգության աջակցության ուժերի (ISAF) կոմղից իրականացվող գործողությանը:

Գործընկերություն հանուն խաղաղության (ԳհԽ) ծրագրի եւ Եվրաատլանտյան գործընկերության խորհրդի (ԵԱԳԾ) միջոցով Հայաստանը ՆԱՏՕ-ի եւ այլ գործընկեր երկրների հետ համագործակցում է նաեւ Պաշտպանական եւ անվտանգության ոլորտի բարեփոխումներ, Արտակարգ իրավիճակների պլանավորումը, գիտությունը եւ բնապահպանությունը, հանրային տեղեկատվությունը

Հարաբերությունների զարգացման դինամիկա

Հայաստան - ՆԱՏՕ հարաբերությունները սկսվել են դեռեւս 1992թ.-ին, երբ Հայաստանն անդամակցեց Հյուսիսատլանտյան համագործակցության խորհրդին (որը 1997թ.-ին վերանվանվեց Եվրաատլանտյան գործընկերության խորհրդի` ԵԱԳԾ):
Համագործակցությունն ավելի ընդլայնվեց ու խորացավ, երբ Հայաստանը 1994թ.-ին միացավ Գործընկերություն հանուն խաղաղության ծրագրին: 2002թ.-ին ԳհԽ-ի Պլանավորման եւ վերլուծության գործընթացին Հայաստանի մասնակցությունը եւ 2004թ.-ին KFOR-ում հայկական ուժերի առաջին անգամ ներգրավումը ավելի խորացրեցին հարաբերությունները: 2005թ.-ի վերջին ՆԱՏՕ-ն եւ Հայաստանը համաձայնության եկան երկրի առաջին անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագրի (ԱԳԳԾ) վերաբերյալ:

Հիմնական փուլերը

1992

Հայաստանը միանում է նորաստեղծ Հյուսիսատլանտյան համագործակցության խորհրդին, որը 1997 թ.-ին վերանվանվում է Եվրաատլանտյան գործընկերության խորհրդի:

1994

Հայաստանը միանում է Գործընկերություն հանուն խաղաղության (ԳհԽ) ծրագրին:

2002

Հայաստանը միանում է ԳհԽ-ի Պլանավորման եւ վերլուծության գործընթացին (PARP):
Հայաստանը հանդիսանում է ՆԱՏՕ-ի խորհրդարանական վեհաժողովի ասոցիացված անդամ:

Հայաստանը միանում է ՆԱՏՕ-ի Ահաբեկչության դեմ գործընկերության գործողությունների ծրագիր (Partnership Action Plan against Terrorism ) փաստաթղթին:

2004

Հայաստանի 34-հոգանոց խաղաղապահ դասակը հունական ուժերի ներքո մասնակցում է Կոսովոյում ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող Կոսովոյի ուժեր /KFOR/ գործողությանը:

Ստամբուլյան գագաթնաժողովի ընթացքում ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրները խիստ կարեւորություն են տալիս Կովկասին, եւ տարածաշրջանում նշանակվում են ՆԱՏՕ-ի հատուկ ներկայացուցիչ եւ կապի սպա:

Հայաստանը հիմնում է մշտական դիվանագիտական առաքելություն ՆԱՏՕ-ում:

2005

Հունիսի 16-ին ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Վարդան Օսկանյանը Հյուսիսատլանտյան խորհրդին ներկայացնում է Հայաստանի առաջին ԱԳԳԾ-ն:
ՆԱՏՕ-ի Հյուսիսատլանտյան խորհուրդը հաստատում է Հայաստանի Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագիրը:

2006

Նշանակվում է Հայաստանում ՆԱՏՕ-ի փոխգործակցության առաջին սպան:

2007

Երեւանում պաշտոնապես բացվում է ՆԱՏՕ-ի վերաբերյալ տեղեկատվական կենտրոնը:

2008

Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի եւ պաշտպանության նախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանը եւ Սեյրան Օհանյանը մասնակցում են Հայաստան-Հյուսիս-ատլանտյան խորհուրդ հանդիպմանը:

Կոսովոյում ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող Կոսովոյի ուժեր /KFOR/ գործողությանը մասնակցող Հայաստանի խաղաղապահների կազմը կրկնապատկվեց` դառնալով մեկ վաշտ:

Հայաստանը հյուրընկալում է ԳհԽ Համատեղ Աղեղ եւ Համատեղ Նիզակակիր զորավարժությունները:

ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանը այցելում է ՆԱՏՕ-ի կենտրոնակայան:

2009թ. Մայիսի 4-ին Հյուսիսատլանտյան խորհրդի կողմից հաստատվեց 2009-2010թթ. Հայաստան-ՆԱՏՕ Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագիրը:

Աղբյուրներ` ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության  պաշտոնական կայք

                   ՆԱՏՕ-ի պաշտոնական կայք